Pas lindjes së një fëmije, emocionet e nënës mund të jenë shumë të luhatshme. Nga lumturia e papërshkrueshme deri tek ankthi, periudha pas lindjes është e mbushur me ndryshime hormonale dhe sfida të reja. Shumë nëna përjetojnë atë që quhet “Baby Blues,” por për disa, emocionet negative mund të thellohen dhe të kalojnë në depresion pas lindjes. Ky artikull do të hedhë dritë mbi Baby Blues,depresionin pas lindjes dhe të ofrojë një udhëzues të plotë për trajtimin dhe parandalimin e tyre.
Çfarë Është “Baby Blues”?
“Baby blues” është një gjendje emocionale që përjetohet nga rreth 70-80% e femrave pas lindjes. Këto janë ndryshime hormonale që mund të shkaktojnë ankth, të qarë dhe shqetësim që largohet brenda dy javëve të para pas lindjes. E quajtur edhe Blues Postpartum, Baby Blues është një formë e butë dhe e përkohshme e depresionit që largohet pas balancimit të hormoneve.
Simptomat E Baby Blues
- Lodhje e tepruar dhe mungesë energjie.
- Lotim i shpeshtë pa arsye të qartë.
- Ndjesi të irritueshme ose nervoze.
- Vështirësi në përqendrim.
- Ankth dhe pasiguri në lidhje me kujdesin për fëmijën.
Nëse simptomat janë të rënda ose zgjasin më shumë se dy javë, një nënë e re duhet të shqetësohet për një çrregullim të humorit siç është depresioni pas lindjes.
“Njerëzit kanë tendencë të mendojnë për depresionin si trishtim, por nuk është gjithmonë kështu,” thotë Dr.Hantsoo. “Veçanërisht në periudhën pas lindjes, ka shumë ankth dhe nervozizëm, plus mungesë të gjumit, që është një faktor i madh rreziku për depresionin pas lindjes.”
Kur “Baby Blues” Kthehet në Depresion Pas Lindjes?
Kur simptomat zgjasin më shumë se dy javë ose bëhen më të thella, mund të tregojnë depresion pas lindjes (DPL). Ky çrregullim prek 1 në 10 gra dhe kërkon ndërhyrje profesionale.
Shenjat Kryesore të Depresionit Pas Lindjes:
- Trishtim i vazhdueshëm dhe i thellë: Ndjenja e dëshpërimit që nuk largohet.
- Humbje interesi për aktivitete: Mungesa e kënaqësisë edhe nga aktivitetet që më parë ishin argëtuese.
- Ndjenja e fajit dhe pamjaftueshmërisë: Mendojnë se nuk janë nëna të mira.
- Probleme të përqendrimit: Vështirësi në marrjen e vendimeve të thjeshta.
- Mendime të padëshiruara: Në raste të rënda, mendime për dëmtimin e vetes ose të fëmijës.
Depresioni pas lindjes mund të zgjasë nga disa muaj deri në një vit, nëse nuk trajtohet. Për disa gra, simptomat mund të bëhen kronike dhe të ndikojnë negativisht në marrëdhëniet me fëmijën dhe partnerin. Ndërhyrja e hershme është çelësi për të parandaluar pasojat afatgjata.
Kush Rrezikon Më Shumë Depresionin Pas Lindjes?
Disa femra janë më të prirura për të zhvilluar depresion pas lindjes, bazuar në rrethana specifike dhe histori personale. Faktorët kryesorë të rrezikut përfshijnë:
- Historiku Personal I Ankthit Ose Depresionit
- Gratë që kanë pasur më parë çrregullime të humorit si depresioni ose ankthi, janë më të rrezikuara.
- Ato që kanë përjetuar depresion pas shtatzënive të mëparshme kanë më shumë mundësi që të ndodhin përsëri.
- Historia Familjare
- Një histori familjare e çrregullimeve të humorit pas lindjes rrit rrezikun.
- Nëse një anëtar i afërt i familjes ka pasur këtë gjendje, gjasat për ta përjetuar janë më të larta.
- Faktorët Gjenetikë
- Studime nga Qendra e Psikiatrisë Riprodhuese të Johns Hopkins kanë treguar ndryshime në aktivitetin e disa gjeneve (të njohura si biomarkues epigjenetikë) që lidhen me një rrezik të shtuar për depresion pas lindjes.
- Gjenetika dhe ndikimet epigjenetike luajnë një rol të rëndësishëm në predispozicionin ndaj kësaj gjendjeje.
- Përvoja E Vështirësive Gjatë Shtatzënisë
- Ndërlikimet gjatë shtatzënisë ose lindjes mund të kontribuojnë në rrezik të shtuar.
- Nivelet e larta të stresit ose mbështetja e pamjaftueshme sociale janë gjithashtu faktorë rëndues.
- Ndikimi I Hormoneve
- Ndryshimet e shpejta hormonale pas lindjes ndikojnë në disponimin dhe rrisin ndjeshmërinë emocionale tek disa gra.
Njohja e këtyre faktorëve mund të ndihmojë në identifikimin e hershëm dhe parandalimin e pasojave më të rënda të depresionit pas lindjes, duke garantuar mbështetje të duhur për nënat e reja.
Psikoza Pas Lindjes: Një Emergjencë E Rallë
Një gjendje më e rrallë, por më serioze, është psikozë pas lindjes e cila prek rreth 1-2 në 1000 gra. Kjo kërkon trajtim të menjëhershëm dhe mund të shfaqet me:
- Halucinacione dhe deluzione
- Sjellje të rrezikshme për veten ose fëmijën
- Humbje të lidhjes me realitetin
Rëndësia e Ndihmës Profesionale: Nëse një nënë përjeton simptoma të tilla, është e rëndësishme të kontaktojë menjëherë një mjek ose psikolog.
Si Të Menaxhoni Simptomat Dhe Kur Të Kërkoni Ndihmë
Trajtimi i depresionit pas lindjes kërkon një qasje gjithëpërfshirëse që përfshin mbështetje emocionale, terapi profesionale dhe, në disa raste, ndërhyrje mjekësore. Njohja e hershme e simptomave dhe veprimi i shpejtë janë kyçe për të ndihmuar nënat të rikuperohen dhe të përmirësojnë cilësinë e jetës së tyre.
- Mbështetja Familjare dhe Sociale: Një rrjet i fortë mbështetës nga familja dhe miqtë mund të ndihmojë në reduktimin e ndjenjës së izolimit dhe të mbështesë mirëqenien emocionale të nënës.
- Shprehja e Ndjenjave: Të flasësh hapur për ndjenjat dhe sfidat me një person të besuar ose me një këshilltar mund të ndihmojë në reduktimin e stresit.
- Kujdesi për Veten: Ushqimi i shëndetshëm, aktiviteti fizik dhe pushimi i mjaftueshëm mund të ndihmojnë në balancimin e gjendjes emocionale.
Trajtimet Psikologjike Për Depresionin Pas Lindjes
Trajtimet psikologjike janë të efektshme për shumicën e grave që vuajnë nga kjo gjendje dhe janë shpesh zgjedhja e parë e ndërhyrjes.
- Terapia Kognitive dhe e Sjelljes (CBT)
CBT është një metodë e përdorur gjerësisht për trajtimin e depresionit. Ajo ndihmon në identifikimin dhe ndryshimin e mendimeve negative që ndikojnë te disponimi dhe sjellja.
Për nënat me depresion pas lindjes, CBT përqendrohet në përballimin e ndjenjave të fajit, vetëvlerësimit të ulët dhe stresit që lidhet me përgjegjësitë prindërore.
- Terapia Interpersonale (IPT)
Kjo terapi ndihmon në trajtimin e vështirësive në marrëdhënie dhe ndryshimeve sociale që lidhen me ardhjen e një fëmije.
IPT është veçanërisht e dobishme për nënat që ndihen të shkëputura ose të izoluara emocionalisht.
- Terapia Psikodinamike
Ky lloj trajtimi eksploron çështjet e pazgjidhura emocionale dhe mënyrën se si ato ndikojnë në marrëdhëniet dhe emocionet aktuale.
Terapia psikodinamike mund të ndihmojë nënat të kuptojnë burimin e ndjenjave të tyre dhe të punojnë drejt rikuperimit.
- Trajtimi Mjekësor Dhe Farmakologjik
Në rastet e rënda të depresionit pas lindjes, trajtimi farmakologjik mund të jetë i nevojshëm:
Antidepresantët: Disa medikamente janë të sigurta për përdorim gjatë ushqyerjes me gji dhe mund të ndihmojnë në stabilizimin e humorit.
Ndërhyrjet hormonale: Terapitë që ndihmojnë në balancimin e hormoneve pas lindjes mund të jenë efektive për disa gra.
- Grupet E Mbështetjes Dhe Terapia Në Grup
Grupet për nënat e reja: Të ndara përvojat me gra të tjera që po përballen me sfida të ngjashme ndihmon në ndjenjën e bashkësisë dhe reduktimin e izolimit.
Terapia në grup: Mundëson një mjedis mbështetës për të diskutuar vështirësitë dhe për të mësuar strategji të reja për menaxhimin e simptomave.
- Roli I Psikologut Dhe Psikiatrit
Psikologët ndihmojnë nënat të trajtojnë aspektet emocionale dhe mendore të depresionit ndërsa psikiatrit mund të ofrojnë mbështetje mjekësore për rastet më të rënda.
Depresioni pas lindjes është një çështje serioze që nuk duhet të neglizhohet. Çdo nënë meriton mbështetje dhe trajtim në këtë fazë të rëndësishme të jetës. Nëse jeni duke përjetuar simptoma të ngjashme, mos hezitoni të kërkoni ndihmë profesionale. Kujdesi për shëndetin tuaj mendor është dhurata më e mirë që mund t’i bëni vetes dhe fëmijës tuaj.
Për ndihmë të specializuar, vizitoni Klinika Ego, ku ekspertët tanë do t’ju mbështesin në çdo hap të këtij udhëtimi.
BURIME
Johns Hopkins Medicine- Baby Blues and Postpartum Depression: Mood Disorders and Pregnancy
NIH-Postpartum Blues Article Kripa Balaram; Raman Marwaha