Skip to content Skip to footer

Çrregullime të tjera të Zhvillimit: Çrregullimi Tourette dhe Çrregullimi Kronik i Tikut Motor ose Vokal

Çrregullime të tjera të Zhvillimit: Çrregullimi Tourette dhe Çrregullimi Kronik i Tikut Motor ose Vokal

Çrregullimet e zhvillimit përfshijnë disa gjendje neurologjike që shfaqen në fëmijëri dhe karakterizohen nga manifestime të ndryshme të tikave motorike dhe vokale. Këto çrregullime ndikojnë në funksionimin e përditshëm të fëmijës dhe kërkojnë diagnozë dhe trajtim të hershëm.

Çrregullimi Tourette

Çrregullime të tjera të Zhvillimit

Çfarë është Çrregullimi Tourette?

Çrregullimi Tourette është një çrregullim neuropsikiatrik që karakterizohet nga tike të shumta motorike dhe të paktën një tik vokal, që shfaqen për një periudhë të paktën një vjeçare. Tiket janë lëvizje ose tinguj të papritur, të përsëritur dhe të pavullnetshëm, të cilët individi nuk mund t’i kontrollojë.

Kriteret sipas DSM-5:

  • Tike të shumta motorike dhe të paktën një tik vokal që janë të pranishme, edhe pse jo domosdoshmërisht në të njëjtën kohë.
  • Shfaqje e vazhdueshme e tikave për më shumë se një vit, ku individi nuk është pa simptoma për më shumë se tre muaj rresht.
  • Fillimi i çrregullimit para moshës 18 vjeç.
  • Tikët nuk janë të shkaktuara nga një substancë (p.sh., medikamente) ose një gjendje tjetër mjekësore.

Etiologjia:
Etiologjia e çrregullimit Tourette përfshin një kombinim të faktorëve gjenetikë dhe mjedisorë. Studiuesit besojnë se disbalancat në neurotransmetuesit si dopamina luajnë një rol të rëndësishëm në zhvillimin e këtij çrregullimi. Gjithashtu, faktorët familjarë dhe ndërlidhjet gjenetike me çrregullime të tjera mendore, si çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD) dhe çrregullimi i deficitit të vëmendjes dhe hiperaktivitetit (ADHD), mund të jenë të përfshirë.

Prognoza:
Simptomat e çrregullimit Tourette zakonisht fillojnë në fëmijëri, shpesh rreth moshës 5 deri në 10 vjeç. Ndërsa shumica e individëve përjetojnë përmirësim të simptomave në adoleshencë dhe moshën e rritur, disa mund të kenë simptoma që vazhdojnë gjatë gjithë jetës. Tikët shpesh janë më të dukshëm në periudha stresi ose lodhjeje, por trajtimi i hershëm dhe mbështetja mund të ndihmojnë në menaxhimin e simptomave.

Trajtimi:

  • Terapia Psikologjike: Terapia Biheviorale, veçanërisht Terapia e Ndërhyrjes për Ndryshimin e Tikave (CBIT), ka treguar efektivitet në reduktimin e tikave.
  • Medikamentet: Medikamentet që ndikojnë në dopaminën, si antipsikotikët (p.sh., risperidoni), janë përdorur për të ndihmuar në kontrollimin e tikave. Medikamente të tjera si klonidina dhe guanfacina mund të përdoren për t’i menaxhuar simptomat.
  • Mbështetja Edukative dhe Sociale: Edukimi për çrregullimin dhe mbështetja në shkollë janë thelbësore për fëmijët me çrregullim Tourette.

Çrregullimi Kronik i Tikut Motor ose Vokal

Çrregullimi Kronik i Tikut Motor ose Vokal

Çfarë është Çrregullimi Kronik i Tikut Motor ose Vokal?

Ky çrregullim karakterizohet nga praninë e tikave të vazhdueshme motorike ose vokale, por jo të dyjave njëherazi, dhe simptoma që zgjasin për më shumë se një vit. Tikët mund të jenë të thjeshta ose komplekse dhe shfaqen në mënyrë të përsëritur, të pavullnetshme.

Kriteret sipas DSM-5:

  • Tika motorike ose vokale (por jo të dyja) që janë prezente gjatë një periudhe prej më shumë se një viti, me një frekuencë të vazhdueshme ose ndërprerje të shkurtër (jo më shumë se 3 muaj rresht pa simptoma).
  • Shfaqja e simptomave përpara moshës 18 vjeç.
  • Tikët nuk janë të shkaktuara nga një substancë ose nga një gjendje tjetër mjekësore.
  • Simptomat janë të mjaftueshme për të shkaktuar shqetësim të rëndësishëm ose përkeqësim të funksionimit social, akademik ose të tjera fusha të jetës.

Etiologjia:
Faktorët etiologjikë janë të ngjashëm me ata të çrregullimit Tourette, përfshirë faktorët gjenetikë, disbalancat në neurotransmetuesit si dopamina, dhe ndikimet mjedisore. Çrregullimi kronik i tikut shpesh është më i zakonshëm në familjet që kanë individë me çrregullime të tjera mendore, si OCD dhe ADHD.

Prognoza:
Simptomat mund të shfaqen në fëmijëri dhe shpesh përmirësohen me kalimin e kohës, edhe pse disa individë mund të kenë simptoma gjatë gjithë jetës. Çrregullimi kronik i tikut nuk është aq i rëndë sa çrregullimi Tourette dhe simptomat e tij zakonisht janë më të menaxhueshme.

Trajtimi:

  • Terapia Psikologjike: Terapia e Ndërhyrjes për Ndryshimin e Tikave (CBIT) mund të ndihmojë në kontrollimin e tikave.
  • Medikamentet: Nëse simptomat janë të rënda, përdoren të njëjtat medikamente si në çrregullimin Tourette, duke përfshirë antipsikotikët dhe medikamente të tjera që ndikojnë në neurotransmetuesit e përfshirë.
  • Mbështetja Sociale dhe Edukative: Kjo përfshin ndërgjegjësimin e mësuesve dhe shokëve të klasës për të krijuar një mjedis më mbështetës për fëmijën me tike.

Klinika EGO

Rezervoni një takim tani!