Çrregullimi Disforik Premenstrual (PMDD): Njohja dhe Trajtimi

Çfarë Është PMDD?

Çrregullimi Disforik Premenstrual (PMDD) është një gjendje e përhapur që prek shëndetin emocional dhe fizik të gjinisë femërore gjatë ciklit menstrual. Ai përbën një formë më të rëndë të Sindromës Premenstruale (PMS) dhe shfaqet tek rreth 5-8% e grave në periudhën para menstruacioneve. Ky çrregullim përfshin ndryshime hormonale të thella dhe ndikime psikologjike që shfaqen gjatë fazës luteale të ciklit menstrual (1-2 javë para menstruacioneve).

Ndryshe nga PMS, ku simptomat janë zakonisht më të buta, PMDD është një çrregullim i humorit që ndikon në mënyrë të theksuar në mirëqenien mendore, funksionimin në punë dhe në marrëdhëniet sociale. Prandaj, është e rëndësishme të njohim këtë çrregullim për të kuptuar se kur dhe si duhet të kërkohet ndihma e duhur.

Simptomat e PMDD: Ndikimi Emocional Dhe Fizik

Simptomat Psikologjike

PMDD ka ndikim të madh në mirëqenien mendore me simptoma që shpesh ngatërrohen me çrregullime të tjera të humorit. Disa nga simptomat më të shpeshta përfshijnë:

• Trishtim dhe dëshpërim të thellë: Një ndjenjë depresioni që prek ndjeshëm gjendjen emocionale të individit.
• Ankth dhe shqetësim konstant: Ndjesia e vazhdueshme e frikës ose tensionit pa ndonjë arsye të qartë.
• Luhatje të papritura të humorit: Kalime të shpejta nga gëzimi në dëshpërim apo nga qetësia në nervozizëm.
• Zemërim dhe irritim: Shpërthime të zemërimit të papritur që prekin marrëdhëniet me të tjerët.
• Humbja e interesit për aktivitetet e përditshme: Aktivitete që dikur ishin të kënaqshme bëhen të pakuptimta ose të lodhshme.
• Vështirësi në përqendrim: Mendja bëhet e turbullt dhe përqendrimi në detyrat e përditshme bëhet sfidë.
• Mendime për vetëdëmtim ose vetëvrasje: Në raste të rënda, këto mendime mund të shfaqen, duke kërkuar vëmendje të menjëhershme.

Simptomat Fizike

Përveç simptomave emocionale, PMDD prek gjithashtu trupin në mënyra të ndryshme:

• Mbajtja e lëngjeve: Shkakton fryrje dhe rëndim të trupit veçanërisht në kyçe.
• Ndjeshmëri dhe dhimbje gjoksi: Gjoksi bëhet shumë i ndjeshëm dhe i dhimbshëm.
• Migrenë dhe dhimbje koke: Dhimbjet e kokës janë të shpeshta dhe shpesh të rënda.
• Dhimbje kyçesh dhe muskujsh: Shfaqen dhimbje në kyçe ose muskuj të cilat mund të ndikojnë në lëvizjen e përditshme.
• Pagjumësi ose gjumë i tepërt: Ndryshime në cilësinë e gjumit që prekin nivelin e energjisë.
• Ndryshime në oreks dhe dëshirë seksuale: Shfaqen shpesh ndryshime në mënyrën e të ngrënit dhe ulje të dëshirës seksuale.
• Shtim në peshë: Kjo shpesh shkaktohet nga fryrja dhe mbajtja e ujit në trup.

Shkaqet Dhe Rreziqet e PMDD

Shkaku kryesor i PMDD mendohet të jetë një reagim i tepruar ndaj ndryshimeve hormonale që ndodhin gjatë ciklit menstrual. Ndërsa të gjitha gratë përjetojnë luhatje hormonale, gratë me PMDD tregojnë një ndjeshmëri më të theksuar ndaj këtyre ndryshimeve.

Faktorët e rrezikut përfshijnë:

• Historia personale e çrregullimeve të humorit: Gratë me depresion ose ankth janë më të predispozuara për të përjetuar PMDD.
• Sindroma Premenstruale (PMS): Gratë që përjetojnë simptoma të rënda të PMS janë më të rrezikuara.
• Historia familjare e çrregullimeve të humorit: Një familje me histori të depresionit ose ankthit rrit rrezikun për PMDD.
• Trauma ose stres i kaluar: Gratë që kanë përjetuar trauma emocionale apo ngjarje shumë stresuese janë më të prirura ndaj PMDD.

Trajtimi i PMDD: Zgjidhje Për Një Jetë Më Të Balancuar

PMDD mund të menaxhohet përmes një kombinimi të ndryshimeve në stilin e jetës, mbështetjes psikologjike dhe trajtimeve mjekësore.

Disa nga trajtimet më të efektshme përfshijnë:

1. Antidepresivët: Këto ilaçe ndihmojnë në stabilizimin e humorit dhe reduktimin e simptomave emocionale të rënda. Ato rregullojnë nivelin e serotonitës, duke përmirësuar gjendjen emocionale.
2. Kontraceptivët hormonalë: Kontraceptivët që stabilizojnë luhatjet hormonale ndihmojnë shumë gra që vuajnë nga PMDD.
3. Terapia kognitive-biheviorale (CBT): Ky lloj terapie është një mjet efektiv për të menaxhuar mendimet dhe emocionet që lidhen me PMDD. CBT fokusohet në ndryshimin e modeleve të mendimit negativ dhe zgjidhjen e problemeve.
4. Stili i jetesës i shëndetshëm: Ushtrimi i rregullt, ushqimi i balancuar dhe menaxhimi i stresit janë thelbësorë për përmirësimin e simptomave të PMDD. Një rutinë e mirë për gjumin dhe një dietë e pasur me ushqime antioksiduese mund të zvogëlojnë fryrjen dhe lodhjen.

Këshilla Të Përditshme Për Menaxhimin e PMDD

Rutina e aktivitetit fizik: Ushtrimi i përditshëm, si yoga ose ecja, mund të ndihmojë në lehtësimin e stresit dhe përmirësimin e humorit.

Meditimi dhe frymëmarrja e thellë: Teknikat e relaksimit, si frymëmarrja e thellë dhe meditimi, janë mjete të fuqishme për të ulur ankthin dhe stresin.

Mbajtja e një ditari emocional: Shënimi i përditshëm i emocioneve dhe ndjesive tuaja mund t’ju ndihmojë të kuptoni më mirë ciklin tuaj emocional dhe të parashikoni simptomat.

Zërat E Femrave Që Përballen Me PMDD

“Çdo muaj, për 30 vite, mezi arrija të kaloj muajin e pacënuar. PMDD nuk është thjesht një fazë e keqe. Është shumë më serioz dhe ka një ndikim të jashtëzakonshëm në jetën time.”

Kjo është vetëm një nga shumë histori të grave që përballen me Çrregullimin Disforik Premenstrual. PMDD shpesh përshkruhet si një betejë emocionale dhe fizike që ndikon në mënyrë drastike cilësinë e jetës. Gratë që vuajnë nga ky çrregullim shpesh përjetojnë ndjenja të zhytura në dëshpërim dhe një humbje të kontrollit mbi emocionet e tyre.

“Ka ditë kur ndjehem sikur nuk jam më vetja ime. Një javë çdo muaj ndjehem e humbur dhe e pashpresë, sikur një re e zezë të më ketë mbështjellë. Njerëzit mendojnë se është thjesht tension para-menstrual, por PMDD është shumë më e errët.”

Këto përvoja theksojnë peshën emocionale që gratë ndjejnë gjatë cikleve të tyre. Ajo që për disa duket si një fazë e zakonshme e menstruacioneve, për gratë me PMDD është një luftë që prek çdo aspekt të jetës, nga marrëdhëniet personale deri te performanca në punë.

“E ndjej që humb kontrollin mbi emocionet e mia, dhe kjo më bën të ndihem si një tjetër person. Çdo muaj përballem me një frikë që nuk di si ta përshkruaj, sepse as vetë nuk e kuptoj plotësisht se nga vjen.”

Këto zëra janë dëshmi e ndjenjave të përbashkëta të dëshpërimit, konfuzionit dhe ankthit të grave që përjetojnë PMDD. Ndërsa këto përvoja janë unike për secilën grua, ato ndajnë një të përbashkët – nevojën për të rritur ndërgjegjësimin dhe për të gjetur mbështetje efektive për këtë çrregullim që ndryshon jetën.

Si Të Përballeni Me PMDD?

PMDD është një çrregullim i ndërlikuar që prek shumë gra, por me diagnozë dhe trajtim të duhur është e mundur të menaxhohet. Ndryshimet në stilin e jetës, mbështetja mjekësore dhe kujdesi emocional janë thelbësore për të përmirësuar cilësinë e jetës gjatë ciklit menstrual. Nëse përjetoni simptoma të ngjashme, mos hezitoni të kërkoni ndihmë profesionale dhe të filloni një plan trajtimi.

Vizitoni Klinika Ego për më shumë informacione dhe mbështetje profesionale mbi trajtimin e PMDD.

BURIME
IAPMD-Hormones and PMDD
NIH-Premenstrual Dysphoric Disorder