Një udhëzues për të kuptuar, identifikuar dhe çliruar veten nga lidhje që dëmtojnë shëndetin tuaj emocional dhe mendor.
Mund të kemi dëgjuar shpesh frazën “marrëdhënie toksike”, por çfarë do të thotë realisht? Në një botë ku lidhjet njerëzore janë thelbësore për mirëqenien, ndonjëherë ato mund të kthehen në burim ankthi, pasigurie dhe dëshpërimi.
Por si i dallojmë? Dhe çfarë mund të bëjmë kur ndodhemi brenda një marrëdhënie toksike?
Çfarë Është Një Marrëdhënie Toksike?
Një marrëdhënie është toksike kur ndikon negativisht në mirëqenien tuaj emocionale, psikologjike apo fizike. Kjo mund të ndodhë në një lidhje romantike, miqësi, familje apo edhe në punë.
Nëse ndihesh i pavlerësuar, i lodhur emocionalisht apo fizikisht – ka shumë mundësi që marrëdhënia të jetë toksike.
Njerëzit me sëmundje mendore të tilla si çrregullimi bipolar apo edhe tendenca depresive, mund të jenë veçanërisht të ndjeshëm ndaj marrëdhënieve toksike pasi ata tashmë janë të prekshëm ndaj emocioneve negative.
Shenjat Që Po Përjeton Një Marrëdhënie Toksike
Jo të gjitha shenjat janë të dukshme. Disa janë të fshehta, por të vazhdueshme. Disa prej tyre përfshijnë:
- Ndihesh gjithmonë në faj, edhe kur nuk je.
- Jep më shumë nga vetja sesa merr mbrapsht.
- Ndihesh i lodhur, i trishtuar apo i tensionuar pas çdo komunikimi me atë person
- .Vetëvlerësimi yt fillon të bjerë.
- Personi përdor fajësim, manipulim apo gaslighting.
- Ndihesh sikur duhet të kontrollosh çdo fjalë apo sjellje për të shmangur konfliktin.
- Ndihesh i/e lodhur ose i/e zbrazur emocionalisht pas çdo ndërveprimi.
- Trupi yt reagon fizikisht: ndien dhimbje koke, gjendje ankthi, marramendje apo vështirësi në gjumë.
Marrëdhënie Toksike Vs. Abuzive
Jo çdo marrëdhënie toksike është abuzive, por çdo marrëdhënie abuzive është pa dyshim toksike. Në marrëdhëniet toksike, sjellja shpesh është rezultat i mungesës së vetëdijes ndërsa në marrëdhëniet abuzive ka një qëllim të qartë për të kontrolluar, frikësuar apo dëmtuar tjetrin
Dallimi kryesor:
Toksike: Shpesh vijnë nga mungesa e vetëdijes ose komunikimi i dobët.
Abuzive: Ka një cikël të qartë dhune emocionale/fizike dhe manipulimi të qëllimshëm.
Pse Disa Njerëz Tërheqin Partnerë Toksikë?
Shpesh, njerëzit që kanë përjetuar trauma, mungesë dashurie ose që vuajnë nga çrregullime të shëndetit mendor (si depresioni apo ankthi) janë më të ndjeshëm ndaj lidhjeve toksike. Dëshira për të qenë të dashuruar ose për të mos qenë vetëm i bën më të prirur të tolerojnë sjellje të dëmshme.
Llojet E Marrëdhënieve Toksike
1. Marrëdhëniet romantike toksike
Në këto lidhje njëri partner dominon, kontrollon, poshtëron ose bën tjetrin të ndihet fajtor për gjithçka. Mund të përfshijnë xhelozi ekstreme, manipulim emocional, mosrespektim të kufijve personal dhe në disa raste dhunë psikologjike apo fizike.
2. Marrëdhëniet toksike familjare
Familja duhet të jetë vendi ku ndihesh i sigurt, por jo gjithmonë është kështu. Prindër kontrollues, vëllezër apo motra kritikues ose të afërm që ushqejnë ndjenja faji dhe turpi – të gjitha këto janë shenja të marrëdhënieve toksike brenda familjes.
3. Miqtë toksik
Një mik që konkurron me ty në çdo gjë, të përçmon, të përdor për interesin e tij apo nuk është kurrë aty kur ke nevojë, nuk është një mik i mirë – është një mik toksik.
4. Mjediset toksike në punë
Punëdhënësit që nënçmojnë punonjësit, kolegë që përhapin thashetheme ose presion psikologjike – të gjitha këto janë shenja që po punoni në një ambient toksik që ndikon rëndë në shëndetin tuaj mendor dhe emocional.
Pse Është E Vështirë Të Largoheni Nga Një Marrëdhënie Toksike?
- Frika dhe varësia emocionale
Shpesh, viktimat e lidhjeve toksike ndihen të frikësuar se nuk do të mund të përballojnë jetën pa personin tjetër. Mund të ndihen të varur emocionalisht, sidomos nëse lidhja ka zgjatur shumë. - Manipulimi dhe shpresa për ndryshim
Partneri toksik shpesh përdor manipulimin “Ti je problemi”, “Pa mua s’del dot” dhe në të njëjtën kohë ofron shpresë të rreme se do ndryshojë, duke e mbajtur tjetrin të lidhur emocionalisht. - Presioni social dhe familjar
“Çfarë do thonë të tjerët?”, “Familja jote nuk do ta pranojë ndarjen”, ose “Martesa nuk thyhet për kaq” – këto janë disa nga mesazhet që e bëjnë edhe më të vështirë largimin.
Si Të Dilni Nga Marrëdhëniet Toksike?
- Pranimi i realitetit dhe ndërgjegjësimi
Hapi i parë është të pranosh se je në një marrëdhënie që të dëmton. Pa e kuptuar këtë, çdo përpjekje për ndryshim është e kotë. Vetëm kur e pranojmë të vërtetën mund të ndërtojmë rrugën drejt shërimit.
- Vendosja e kufijve dhe distancimi
Mëso të thuash “jo” dhe të krijosh distancë emocionale e fizike. Mos u ndje fajtor për këtë. Është mënyra e vetme për të mbrojtur shëndetin tënd mendor.
- Kërkimi i mbështetjes nga miqtë dhe familja
Izolimi është një nga armët kryesore të manipuluesit. Ndaj rrethohu me njerëz që të duan dhe të dëgjojnë pa gjykim. Një rrjet mbështetës është jetik në këtë fazë.
- Roli i një psikologu ose terapisti në procesin e shërimit
Profesioni i duhur mund të ndihmojë në shërimin emocional, për të kuptuar modelet e lidhjeve të këqija dhe për të rindërtuar vetëbesimin. Terapia është një investim në veten tënde.
Plani I Veprimit Për Daljen Nga Marrëdhënia Toksike
- Shkruaj shkaqet pse dëshiron të largohesh.
- Planifiko një dalje të sigurt nëse ke frikë për dhunë
- Ruaj prova nëse ka pasur dhunë verbale ose fizike.
- Shmang kontaktin e panevojshëm me personin toksik.
- Puno çdo ditë me vetveten për të mos u kthyer më pas.
Nëse po përballesh me një marrëdhënie toksike…
Mos harro: askush nuk meriton të ndjehet i gjykuar, i pavlerë apo i pambrojtur në një marrëdhënie. Nëse e ndjen se nuk po ja del vetëm, psikoterapia mund të të ndihmojë të rigjesh vetveten, forcën tënde dhe mënyrat për të krijuar kufij të shëndetshëm.
Klinika Ego ofron mbështetje përmes terapisë individuale dhe në çift, për të trajtuar efektet e marrëdhënieve toksike dhe për të ndihmuar individët të rindërtojnë veten me vetëbesim dhe mirëqenie emocionale.
BURIME
Signs of a Toxic Relationship-WebMD
Overcoming the Psychological Impact of Toxic Relationships: Strategies for Healing and Moving Forward-Therapy Group Of DC