Ankthi Social: Simptomat, Shkaqet Dhe Mënyrat Më Efektive Për Trajtim

A keni ndjerë ndonjëherë një ankth të papërballueshëm kur duhet të flisni para të tjerëve, të takoni njerëz të rinj apo edhe të bëni një telefonatë të thjeshtë? Ankthi social nuk është thjesht ndrojtje – është një ndjenjë e vazhdueshme frike dhe pasigurie që mund t’ju pengojë të shijoni jetën dhe të të krijoni marrëdhënie sociale. Frika e të qenurit në qendër të vëmendjes apo e gabimit para të tjerëve mund të shkaktojë stres dhe të ndikojë në vetëvlerësimin tuaj. Por çfarë e shkakton këtë lloj ankthi dhe si mund ta përballojmë? Në këtë artikull do të shqyrtojmë më thellë ankthin social dhe do të zbulojmë strategjitë më efektive për ta menaxhuar.

Çfarë Është Ankthi Social?

Ankthi social, i njohur ndryshe si çrregullimi i ankthit social (SAD – Social Anxiety Disorder), është një gjendje psikologjike që karakterizohet nga frika e vazhdueshme dhe e tepruar ndaj situatave shoqërore, ku individi ndihet i vëzhguar, i gjykuar ose i ndrojtur. Ky çrregullim nuk është thjesht ndrojtje e zakonshme, por një formë më e rëndë e ankthit që ndikon në vetëvlerësimin, marrëdhëniet sociale dhe funksionimin e përditshëm. Sipas Shoqatës Amerikane të Ankthit dhe Depresionit (ADAA), rreth 7% e popullsisë globale përjeton çrregullimin e ankthit social, ndërsa në disa vende, si SHBA, ky numër mund të arrijë deri në 12% gjatë gjithë jetës. Studimet tregojnë se ankthi social shfaqet zakonisht në adoleshencë të hershme (rreth moshës 13-18 vjeç) dhe është më i zakonshëm tek femrat se tek meshkujt.

Simptomat E Ankthit Social

Simptomat e ankthit social mund të ndahen në dy kategori:

1. Simptoma fizike:

• Rrahje të shpejta të zemrës
• Djersitje e tepërt
• Dridhje ose tension muskular
• Probleme me të folurin (bllokim, belbëzim)
• Nauze ose dhimbje stomaku

2. Simptoma emocionale dhe psikologjike:

• Pasiguria në ndërveprimet shoqërore
• Dyshimi në aftësitë personale gjatë situatave sociale
• Përshtypja se të tjerët do të ju gjykojnë ose kritikojnë
• Të menduarit se nuk do të jeni të mirëpritur në grupe sociale
• Vetëvlerësimi ekstrem kritik pas ngjarjeve sociale
• Frika se do të bëni gabime të dukshme që do të dëmtojnë reputacionin tuaj
• Të shmangni mundësi për t’u shprehur për shkak të frikës nga refuzimi
• Dëshira për të qenë i padukshëm ose të shpëtoni nga vëmendja e të tjerëve

Çfarë E Shkakton Ankthit Social?

Faktorët gjenetikë – Studimet tregojnë se ankthi social 30-40% e rasteve kanë një bazë gjenetike, ku individët me familjarë që vuajnë nga SAD kanë një rrezik më të lartë për ta zhvilluar atë. Faktorët psikologjikë – Përvoja të kaluara si bullizmi, refuzimi social, trauma emocionale ose prindërimi tepër kontrollues mund të ndikojnë në zhvillimin e frikës nga gjykimi i të tjerëve. Faktorët neurobiologjikë – Nivelet e ulëta të serotoninës dhe hiperaktiviteti i amigdalës, rajonit të trurit që përpunon frikën, lidhen me rritjen e ndjeshmërisë ndaj situatave shoqërore.

Terapia Dhe Mbështetja Profesionale Për Ankthin Social

Terapia Kognitive-Biheviorale është një nga trajtimet më efektive për ankthin social. Kjo terapi ndihmon në:

• Identifikimin dhe ndryshimin e mendimeve negative
• Teknikat e ekspozimit për të përballuar frikën sociale
• Mësimin e aftësive për ndërveprime më të mira sociale

Terapia grupore ndihmon njerëzit me ankth social të praktikojnë ndërveprimet në një mjedis të sigurt. Përfitimet kryesore përfshijnë:

• Mbështetje nga persona që përballen me të njëjtën situatë
• Mundësia për të mësuar nga eksperiencat e të tjerëve
• Reduktimi i ndjenjës së izolimit

Në raste të rënda të ankthit social, mjeku mund të rekomandojë ilaçe si:

• Antidepresantët (SSRI dhe SNRI) – për të balancuar kimikatet në tru
• Beta-bllokuesit – për të reduktuar simptomat fizike të ankthit
• Anksiolitikët – për raste akute, por me kujdes për shkak të mundësisë së varësisë

3 Këshilla Praktike Për Përmirësimin E Ndërveprimeve Sociale

1. Rritja E Vetëbesimit Dhe Përdorimi I Afirmimeve Pozitive

Disa fraza që mund të përsërisni çdo ditë:

• “Jam i aftë të përballem me sfidat sociale.”
• “Njerëzit më pranojnë ashtu siç jam.”
• “Unë nuk jam i përsosur, por as askush tjetër nuk është.”

2. Angazhimi Gradual Në Situata Sociale Dhe Vendosja E Qëllimeve Të Vogla

• Filloni me ndërveprime të vogla (p.sh., përshëndetja e dikujt)
• Rrisni gradualisht nivelin e angazhimit (p.sh., biseda të shkurtra)
• Praktikoni bisedat në pasqyrë ose me një mik të besuar

3. Rëndësia E Mbështetjes Nga Miqtë Dhe Familja

Mos hezitoni të ndani ndjenjat tuaja me njerëzit e afërt. Mbështetja sociale ndihmon për të ndjerë më pak stres dhe për të përmirësuar komunikimin.

Si Të Përballoni Ankthin Social Dhe Të Krijoni Marrëdhënie Më të Mira

• Mos u ndëshkoni për ankthin që përjetoni
• Kuptoni që përmirësimi është një proces gradual
• Praktikoni vetëkujdesjen dhe relaksimin

Pse Është E Rëndësishme Të Kërkoni Ndihmë?

Nëse ndiheni të bllokuar dhe keni vështirësi për të përballuar situatat sociale, një psikolog mund t’ju ndihmojë të kuptoni dhe menaxhoni më mirë ndjenjat tuaja. Terapia mund të jetë një hap i rëndësishëm drejt përmirësimit të mirëqenies tuaj dhe zhvillimit të aftësive për t’u ndjerë më rehat në situatat sociale.