Çrregullimi i Personalitetit të Varur (DPD) është një gjendje psikologjike ku individi ndjen një nevojë të tepruar për kujdes dhe mbështetje nga të tjerët. Ata shpesh përjetojnë frikë të madhe nga vetmia dhe braktisja, që çon në varësi emocionale dhe sociale ndaj të tjerëve. Për këtë person, ideja e të qëndruarit vetëm mund të jetë e frikshme dhe paralizuese, duke e detyruar atë të shmangë çdo situatë ku mund të ndodhet vetëm ose pa ndihmën e të tjerëve.
Çfarë E Shkakton Çrregullimin E Personalitetit Të Varur?
- Përjetimi i Abuzimit: Përvojat traumatike, si abuzimi fizik ose emocional gjatë fëmijërisë, shpesh janë themeli për zhvillimin e DPD-së. Fëmijët që përjetojnë abuzim mund të rriten me një ndjenjë të thellë pasigurie dhe varësie ndaj të tjerëve për t’u ndier të sigurt.
- Trauma të Fëmijërisë: DPD shpesh lind në fëmijëri ose adoleshencë. Rritja në një mjedis ku fëmijët ndiejnë se nuk mund të kujdesen për veten e tyre ose janë të pafuqishëm pa ndihmën e të tjerëve, krijon një model të varësisë ndaj të tjerëve.
- Gjenetika: Studimet tregojnë se një predispozitë gjenetike mund të luajë një rol në zhvillimin e çrregullimeve të personalitetit, përfshirë DPD-në. Nëse një prind apo një i afërm i afërt ka këtë çrregullim, ka më shumë gjasa që edhe një individ të jetë i prirur ndaj tij
- Sjellje Kulturore, Fetare ose Familjare: Kultura, feja ose normat familjare mund të ndikojnë gjithashtu në zhvillimin e DPD-së. Në disa kultura, varësia dhe nënshtrimi ndaj të tjerëve mund të inkurajohen, duke krijuar kushte për zhvillimin e varësisë ekstreme emocionale.
Simptomat E Çrregullimit Të Personalitetit Të Varur
Personat me DPD shpesh përjetojnë një sërë simptomash, të cilat mund të përfshijnë:
- Frikë e theksuar nga vetmia: Ata shpesh përjetojnë një ankth të fortë kur janë të vetëm ose kur mendojnë për të qëndruar vetëm.
- Nevojë konstante për mbështetje: Këta individë mund të kërkojnë siguri të vazhdueshme për të marrë edhe vendime të vogla dhe të ndiejnë një frikë të madhe nga braktisja.
- Mungesë e vetëbesimit: Shpesh ndihen të paaftë për të marrë vendime të pavarura dhe i lënë të tjerët të marrin kontrollin mbi jetën e tyre.
Ndikimi i DPD-së Në Jetën E Përditshme
DPD mund të ketë një ndikim të madh në jetën e përditshme të një individi. Për shembull, varësia e një personi nga të tjerët ndikon në aftësinë për të marrë vendime të rëndësishme, për të ndjekur qëllimet personale dhe për të krijuar marrëdhënie të shëndetshme. Këta persona kan vazhdimisht nevojën për të marrë kujdes dhe sigurim nga të tjerët, duke ndikuar kështu negativisht në vetëvlerësimin dhe ndjenjën e vetëbesimit.
Si Diagnostikohet DPD?
Diagnostikimi i DPD bëhet përmes një vlerësimi të kujdesshëm nga një profesionist i shëndetit mendor. Ai do të marrë në konsideratë historinë e pacientit, simptomat dhe ndikimin e tyre në jetën e përditshme. Një intervistë klinike dhe pyetësorë të veçantë mund të përdoren për të përcaktuar nëse një individ përmbush kriteret diagnostikuese për DPD.
Si ë Menaxhohet DPD?
Menaxhimi i DPD-së zakonisht përfshin një kombinim të psikoterapisë dhe ndonjëherë të medikamenteve. Terapia Kognitive-Biheviorale (CBT) mund të jetë shumë e dobishme në ndryshimin e modeleve të mendimit dhe sjelljeve që nxisin varësinë. Gjithashtu, Terapia e Mbështetjes Ndërpersonale dhe Terapia Psikodinamike ndihmojnë pacientët të kuptojnë dhe të adresojnë frikën e tyre nga braktisja.
Nëse dikush me Çrregullim të Personalitetit të Varur (DPD) përjeton frikë të theksuar nga vetmia ose braktisja në atë moment, është e rëndësishme të ndërmerren disa hapa për t’i ndihmuar ata të menaxhojnë situatën dhe të ruajnë qetësinë.
Çfarë Mund Të Bëni Në Këto Momente:
Kërkoni Ndihmë të Menjëhershme: Nëse personi duket se po përjeton një krizë të rëndë emocionale, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë të menjëhershme nga një profesionist i shëndetit mendor, si një psikolog apo psikiatër. Nëse situata duket e rrezikshme, duhet të kontaktoni edhe një mjek ose shërbimet e emergjencës.
Siguroni Mbështetje dhe Siguri: Tregoni atij/ataj se është e kuptueshme të ndiejnë ankth dhe frikë dhe që nuk janë vetëm. Përdorni fjalë qetësuese për të siguruar personin se situata është kalimtare dhe që gjithçka do të shkojë mirë. Nëse mundeni, qëndroni pranë tyre dhe dëgjojeni me vëmendje.
Ndihmoni për të Praktikuar Teknikat e Frymëmarrjes: Ndihmojini të fokusohen në frymëmarrjen e qetë dhe të thellë. Frymëmarrja e ngadaltë dhe e qëllimshme mund të ulë nivelin e ankthit dhe të ndihmojë personin të rifitojë kontrollin emocional. Për shembull, frymëzoni për 4 sekonda, mbani frymën për 4 sekonda dhe pastaj nxirrni frymën për 4 sekonda.
Identifikoni Mendimet Negative: Përpiquni t’i ndihmoni të dallojnë mendimet negative që mund t’i shtyjnë drejt frikës nga braktisja. Inkurajojini të shprehin mendimet e tyre me zë të lartë dhe pastaj sugjeroni zëvendësimin e tyre me mendime më pozitive dhe reale. Kjo mund të ndihmojë në ndryshimin e fokusit dhe të reduktojë ndjenjat e pasigurisë.
Nëse ndjeni se ju ose dikush që njihni po përjeton DPD, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë nga një profesionist i shëndetit mendor. Vizitoni Klinika Ego për konsultime dhe mbështetje profesionale që mund të ndihmojnë në menaxhimin dhe përmirësimin e cilësisë së jetës.
BURIME
CLEVELAND CLINIC-Dependent Personality Disorder
American Psychiatric Association-Diagnostic and statistical manual of mental disorders