Çfarë Është Ankthi I Lidhur Me Shëndetin?
Ankthi i lidhur me shëndetin, i njohur si hipokondria është një çrregullim psikiatrik ku personi ka frikë të vazhdueshme se ka ose do të zhvillojë një sëmundje serioze, edhe kur analizat mjekësore tregojnë se nuk ka problem. Njerëzit me këtë çrregullim interpretojnë ndjesi normale trupore (si lodhja, një dhimbje e lehtë apo tensioni muskulor) si shenja të një sëmundjeje të rrezikshme.
Ky ankth i tepërt jo vetëm që krijon stres të përditshëm por ndikon në marrëdhënie, punë dhe mirëqenie emocionale.
Roli I Internetit Dhe Fenomeni I “Google Doctor”
Interneti ka informacion të pafundme për çdo simptomë. Por për personat që vuajnë nga hipokondria, kjo është shpesh një “kurth”:
- Një dhimbje e thjeshtë koke interpretohet si tumor në tru.
- Një dhimbje barku e zakonshme shihet si kancer.
- Kërkimi obsesiv në forume dhe blog vetëm sa rrit frikën dhe ankthin.
Ky fenomen quhet shpesh “cyberchondria” – pra hipokondria e shkaktuar ose e përkeqësuar nga interneti.
Cilat Janë Llojet E Ankthit Ndaj Të Paturit Një Sëmundje Imagjinare?
Personat me këtë çrregullim zakonisht ndahen në dy kategori:
1. Të orientuar drejt kujdesit (Care-seeking):
Këta persona kalojnë shumë kohë nëpër qendra shëndetësore, vizitohen shpesh tek mjekë të ndryshëm dhe kërkojnë analiza të shumta për të siguruar veten.
2. Të shmangur nga kujdesi (Care-avoidant):
Këta persona shmangin vizitat tek mjeku ose kujdesin shëndetësor. Ata mund të mos i besojnë mjekëve ose të mendojnë se nuk i marrin seriozisht simptomat e tyre, gjë që rrit edhe më shumë frikën dhe ankthin.
Cilat Janë Simptomat E Hipokondrisë?
Simptomat e hipokondrisë përfshijnë:
- Shmangia e njerëzve ose vendeve nga frika se mos sëmuren.
- Kërkimi i vazhdueshëm i informacionit për sëmundje dhe simptoma.
- Teprimi i simptomave dhe seriozitetit të tyre (p.sh., një kollë interpretohet si shenjë e kancerit të mushkërive).
- Nivele të larta ankthi për shëndetin personal.
- Ndarja e tepërt e simptomave dhe gjendjes suaj shëndetësore me të tjerët.
- Kontrollimi i përsëritur për shenja sëmundjeje, si matja e tensionit apo temperaturës.
- Kërkimi i sigurisë nga të afërmit për simptomat ose shëndetin.
- Parehati edhe me funksione normale të trupit, si gazrat apo djersitja.
Çfarë E Shkakton Hipokondrinë?
Rreziku është më i lartë nëse keni histori familjare ose personale me:
- Sëmundje në fëmijëri ose sëmundje serioze në familje gjatë fëmijërisë.
- Trauma në fëmijëri, si abuzim ose neglizhencë.
- Stres ekstrem.
- Ankth për shëndetin ose çrregullime të tjera ankthi në familje.
- Probleme të shëndetit mendor, si ankthi ose depresioni.
- Trauma të rënda, si përdhunimi, abuzimi fizik apo emocional.
Si Trajtohet Ankthi I Lidhur Me Shëndetin?
Lajmi i mirë është se kjo gjendje mund të trajtohet dhe rezultatet janë pozitive kur ndërhyhet herët.
1. Terapia Kognitive-Biheviorale (CBT)
- Mëson pacientin të identifikojë mendimet katastrofike rreth shëndetit.
- Redukton sjelljet kompulsive (kontrolle të trupit, kërkim të shpeshtë në Google, vizita mjekësore të panevojshme).
- Përfshin ushtrime praktike për menaxhimin e ankthit dhe stresit.
- Verifikimi nëse vuani apo jo nga çrregullime të tjera të shëndetit mendor, si depresioni ose çrregullimi bipolar.
- Përmirësimi i funksionimit në shtëpi, punë, shkollë, në mjedise shoqërore dhe në marrëdhënie me të tjerët.
2. Mbështetja psikologjike
- Seanca individuale me psikolog ndihmojnë personin të kuptojë burimin e frikës.
- Terapitë në grup ofrojnë ndarje përvojash dhe ulje të ndjenjës së izolimit.
3. Medikamentet
Në raste më të rënda, mjekët mund të rekomandojnë antidepresantë SSRI ose SNRI, shpesh në kombinim me psikoterapi.
4. Strategjitë ndihmëse
- Meditim, ushtrime frymëmarrjeje dhe joga.
- Aktivitet fizik i rregullt.
- Kufizimi i kohës në internet për kërkimin e simptomave.
Nëse ndiheni të mbingarkuar nga frika për shëndetin tuaj, një psikolog në Tiranë mund të ofrojë ndihmë profesionale dhe trajtim me terapi kognitive-biheviorale. Konsultimi me një profesionist të shëndetit mendor është hapi më i sigurt për të fituar qetësinë mendore dhe për të menaxhuar ankthin.
BURIME:
NIH-Illness Anxiety Disorder
HealthDirect-Hypochondria