Frika nga Intimiteti

A ke ndjerë ndonjëherë se sa më shumë dikush të afrohet emocionalisht, aq më shumë ke dëshirë të largohesh?

Ke provuar ndonjëherë të krijosh një lidhje të ngushtë, por brenda teje ndjen një ankth të papritur ose dëshirë për t’u tërhequr? Nëse po, atëherë ka shumë mundësi që të përballesh me frikën nga intimiteti.

Çfarë Kuptojmë Me “Frikë Nga Intimiteti”?

Të jesh intim me dikë do të thotë të ndash lidhje të ngushta emocionale apo fizike. Nëse ke frikë nga intimiteti, do të thotë se ke frikë nga ndërtimi i marrëdhënieve të afërta.

Marrëdhëniet intime zakonisht ndahen në katër lloje:

• Eksperienciale– Kur ndan aktivitete, interesa apo përvoja të përbashkëta me njëri-tjetrin.
• Intelektuale – Kur lidheni përmes shkëmbimit të ideve apo diskutimeve të thella dhe domethënëse.
• Emocionale – Kur ndani ndjenjat më të thella ose krijoni një lidhje shpirtërore.
• Seksuale – Kur zhvilloni një marrëdhënie të afërt dhe seksuale.

Nëse ke frikë nga intimiteti mund të ndodhë që ta shmangësh atë me vetëdije ose ndonjëherë as nuk e kupton që po e bën.

Frika nga intimiteti nuk do të thotë domosdoshmërisht se nuk dëshiron lidhje të afërta. Përkundrazi, mund të kesh një dëshirë të madhe për lidhje të ngushta dhe dashuri, por thjesht nuk mund t’ia lejosh vetes të jesh i hapur emocionalisht.

A Është Kjo Një Ndjenjë E Zakonshme?

Po, është më e zakonshme se sa mendon. Një studim i publikuar në Journal of Personality and Social Psychology tregon se rreth 17-22% e të rriturve kanë vështirësi me ndjenjën e intimitetit emocional, sidomos ata që kanë përjetuar traumë ose mungesë sigurie në fëmijëri.

Në një tjetër hulumtim nga Bartholomew & Horowitz u vërejt se njerëzit me stil të lidhjes “shmangës” kanë më pak mundësi të krijojnë marrëdhënie të qëndrueshme për shkak të frikës nga ekspozimi emocional.

Simptomat E Frikës Nga Intimiteti

Frika nga intimiteti mund të jetë e dukshme, por shpesh keqinterpretohet si zemërim, ftohtësi apo mungesë interesi. Një person që ka frikë nga intimiteti mund të shfaqë sjellje të ndryshme që në thelb lidhen me shmangien emocionale, por që nuk kuptohen gjithmonë si të tilla.

Disa nga simptomat më të zakonshme përfshijnë:

• Vetëvlerësim i ulët
• Vështirësi për të besuar të tjerët
• Shpërthime të herëpashershme zemërimi ose irritimi
• Shmangie e kontaktit fizik, edhe me persona të afërt
• Vështirësi për të krijuar apo për t’u përkushtuar në marrëdhënie
• Histori me marrëdhënie të paqëndrueshme ose toksike
• Vështirësi për të ndarë ndjenjat apo për të shprehur emocionet
• Dëshirë seksuale e tepruar që përdoret si mënyrë për të shmangur lidhjen emocionale
• Izolim social

Shkaqet Dhe Pasojat E Frikës Nga Intimiteti

Frika nga intimiteti mund të ketë shumë burime dhe rrallë është thjesht një “mungesë dëshire” për krijimin e marrëdhënieve. Shpesh është një mekanizëm mbrojtës që buron nga përvoja të së kaluarës, sidomos nga fëmijëria. Njerëzit shmangin afërsinë emocionale sepse kanë frikë mos lëndohen, edhe nëse e dëshirojnë thellësisht një lidhje intime.

1. Frika nga refuzimi

Shumë njerëz shmangin lidhjet intime nga frika se do të refuzohen. Ata ndihen të pambrojtur në një marrëdhënie të afërt, kështu që më mirë nuk e fillojnë fare. Kjo frikë mund të vijë nga përvoja personale me refuzimin apo edhe duke parë të tjerët të lëndohen.

• Frika nga braktisja

Disa persona shqetësohen se sapo të krijojnë një lidhje partneri do t’i braktisë. Kjo frikë shpesh lidhet me trauma të hershme, si vdekja, ndarja apo mungesa emocionale e një prindi ose kujdestari.

• Çrregullimi i personalitetit shmangës

Ky çrregullim prek rreth 2.5% të popullsisë dhe shfaqet që në fëmijëri. Ai ndikon si te meshkujt ashtu edhe te femrat.

• Abuzimi seksual në fëmijëri

Përjetimi i abuzimit seksual në moshë të vogël ndikon në aftësinë për të krijuar besim dhe lidhje intime në moshë madhore. Këta persona mund të përjetojnë:

• Mungesë dëshire seksuale
• E shohin seksin si detyrim, jo kënaqësi
• Ndjejnë zemërim, ndjesi faji ose neveri kur preken
• Largësi emocionale gjatë aktit seksual
• Sjellje seksuale të papërshtatshme

Shkaqe të tjera të mundshme:

• Abuzim verbal apo fizik në të kaluarën
• Neglizhencë nga prindërit
• Varësi e tepruar nga prindërit
• Frikë nga humbja e kontrollit në një lidhje apo humbja e identitetit personal

Pasojat e Frikës nga Intimiteti

Kjo frikë ndikon drejtpërdrejt në cilësinë e jetës dhe marrëdhënieve, sidomos në aspektin romantik. Studimet tregojnë se çrregullimet e ankthit dëmtojnë cilësinë e lidhjes në çift.

Disa pasoja të zakonshme janë:

• Shmangie e afeksionit emocional apo fizik
• Partneri mund të ndihet i padëshiruar
• Izolim social dhe ndjenjë vetmie
• Rrezik për depresion dhe varësi
• Takime të shkurtra pa angazhim ose lidhje të paqëndrueshme
• Sabotim i lidhjeve – sjellje kritikuese, të ftohta apo konfliktuale

Si të Përballosh Frikën nga Intimiteti?

Mënyra e trajtimit varet nga shkaku dhe intensiteti i frikës. Në raste të lehta mund të ndihmojnë teknika vetë-ndihme por nëse frika lidhet me traumë ose është shumë e thellë rekomandohet ndihmë profesionale.

• Përballu me të shkuarën

Reflekto për ngjarjet që mund të kenë formuar frikën tënde. A po i shkatërron lidhjet pa e kuptuar? A dëshiron marrëdhënie më kuptimplota?

• Vlerëso veten

Asnjë marrëdhënie nuk është pa rrezik, por shumë prej tyre ia vlejnë edhe nëse nuk zgjasin përjetësisht. Mos e ndëshko veten për pasiguritë e tua.

• Komuniko me partnerin

Nëse e ndjen të sigurt, shpërndaje frikën tënde me partnerin. Nëse është shumë e dhimbshme për t’u folur, shpjego që dëshiron të punosh me një profesionist dhe kërkon mbështetjen e tyre.

Trego çfarë të bën të ndihesh i/e sigurt dhe çfarë të tremb. Vendos kufij dhe shpjego që po përpiqesh të ndryshosh.

• Kërko ndihmë profesionale

Psikoterapia është forma më efektive e trajtimit për frikën nga intimiteti dhe çrregullimet shmangëse. Ajo të ndihmon të kuptosh origjinën e frikës dhe të ndërtosh mënyra të shëndetshme për t’u lidhur me të tjerët.

Nëse ndihesh i bllokuar në lidhjet e tua ose vëren se e ke të vështirë të afrohesh emocionalisht me të tjerët, mos hezito të kërkosh ndihmë nga një psikolog. Në Klinika Ego, specialistët tanë janë të përkushtuar të të ndihmojnë të kuptosh veten më mirë dhe të ndërtosh lidhje të vërteta, pa frikë.

BURIME

Fear of Intimacy: Understanding Why People Fear Intimacy-Psychalive
Fear of intimacy in romantic relationships during emerging adulthood: The influence of past parenting and separation-individuation.-Lloyd ME